Opakowania wielokrotnego użytku w logistyce

Opakowania skrzynkowe, zwane także po prostu skrzynkami, należą do kategorii opakowań drewnianych. Samo drewno jest jednym z najstarszych materiałów stosowanych do produkcji różnego rodzaju opakowań, służących przede wszystkim do zabezpieczania produktów w transporcie. Nie jest to rzecz zaskakująca, ponieważ drewno jest także jednym z najłatwiej dostępnych materiałów – wystarczy dotrzeć do skupiska drzew, by je pozyskać. Z tej przyczyny już w Starożytności podobne surowce służyły do wytwarzania opakowań, gdy nie było jeszcze mowy o różnego rodzaju tworzywach sztucznych, szerszym zastosowaniu metali czy szkła (w tym drugim przypadku ze względu na fakt, iż nie istniały w zasadzie produkty, które wymagałyby użycia szkła i ponadto z powodu większego zagrożenia transportowego niż obecnie stosowano raczej materiały mocniejsze niż szkło). Warto także zauważyć, iż istniała w wiekach przeszłych większa ilość zalesionych terenów, co umożliwiło ich eksploatację na większą skalę. Sprzyjał temu także fakt stosowania drewna do produkcji wielu innych przedmiotów, przez co drewno było składowane siłą rzeczy, zatem cel wytwarzania z niego opakowań był niejako pobocznych wobec innych celów .

Przez wiele lat eksploatacji drewna jego złoża z czasem zaczęły się wyczerpywać, przez co stały się one droższe i ich użycie zostało zaniechane (w pewnym stopniu) na rzecz innych surowców, jak chociażby bardziej powszechne tworzywa sztuczne. Głównymi rodzajami drewna, stosowanymi do wyrobów opakowań, są drzewa liściaste i iglaste w postaci tarcicy, klepki bednarskiej, forniru, materiałów drzewnych (jak sklejka czy płyta pilśniowa) oraz wiklin z drzew krzewiastych .

Wyróżnia się kilka rodzajów opakowań drewnianych, gdzie skrzynki są zaledwie jedną z nich. Pierwszą z grup są bębny, służące do transportowania kabli lub przewodów, zaś ich budowa sprowadza się do rdzenia i dwóch tarcz głównych. Rozróżnia się 27 wielkości bębnów. Drugim rodzajem opakowań drewnianych są klatki, dzielące się na dwie grupy – D (przeznaczone lądowego, na wodach śródlądowych i lotniczego) oraz O (przeznaczonych do transportu morskiego). Kolejnym elementem, niezwykle popularnym oraz powszechnych od setek lat, są beczki – służą one do transportu i przechowywania płynów, ciał stałych, sypkich oraz mazistych i dzielą się, w zależności od materiału wytworzenia, na dębowe, bukowe i świerkowe oraz jodłowe .

Skrzynki należą do kolejnej kategorii. Podstawowym materiałem do ich produkcji jest drewno sosnowe, ale ze względu na dużą zawartość żywicy w nim nie nadaje się przy przechowywaniu produktów łatwo wchłaniających zapasy (ryby wędzone, sery, masło itp.). Skrzynki są zwykle w kształcie prostopadłościanu, a ich maksymalna pojemność zwykle nie przekracza 150 kg. Wyróżnia się dwa ich rodzaje: skrzynki cienkościenne i grubościenne. Podział ten oczywiście odnosi się do grubości ścian tychże opakowań – pierwsza grupa odnosi się do skrzynek, posiadających grubość ścianek do 12mm, zaś druga od 13mm w górę. Podział dotyczy także metody wytwarzania skrzynek, a właściwie sposobu łączenia ich elementów oddzielnych – w tej kategorii wyróżnia się skrzynki zbijane, spinane i zbrojone .

Powyżej zostały omówione niektóre elementy stanowiące o powolnym odchodzeniu od tego rodzaju opakowań w czasach współczesnych. Mimo to wciąż posiadają one szereg zalet, stanowiących o ich przydatności. Przede wszystkim są to elementy niezwykle wytrzymałe (co zostało już wspomniane w odniesieniu do szklanych pojemników, choć oczywiście są także materiały jeszcze wytrzymalsze), a co się z tym wiąże skrzynki dobrze zabezpieczają opakowane produkty. Jako że są to opakowania wielokrotnego użytku fakt, iż mogą być stosowane ponownie jest samo przez się zaletą – nadają się do stosunkowo łatwej naprawy. Plusy występują również z punktu widzenia ekologii, bowiem drewno jest materiałem niezwykle przyjaznym środowisku, choć oczywiście z drugiej strony potrzebne jest prowadzenie wycinki drzew w celu stworzenia niniejszych produktów. Mimo to ilość zużytego materiału jest nieporównywalnie mniejsza w odniesieniu do ekologii. Skrzynki mogą chociażby zostać użyte jako surowce wtórne .

Obok tego, co zostało napisane powyżej opakowania skrzynkowe posiadają również kilka wad. Pierwszą z nich jest oczywiście masa – ze względu na fakt, iż drewniane produkty służą zwykle do przechowywania i transportowania produktów o stosunkowo dużym ciężarze, to również same opakowania ją posiadają. Jest to problem nie tylko przy np. przenoszeniu skrzynek, ale również przy transporcie w ogóle, co może znacznie zwiększyć koszta .

Skrzynki to wciąż niezwykle popularne opakowania, mimo że posiadają pewne wady, a także tworzone są z materiału, który wkrótce może stać się deficytowym. Ponadto powstało wiele materiałów zastępczych, które tym bardziej odsunęło produkty drewniane na dalszy plan, jednakże o całkowitym wycofaniu skrzynek nie może być mowy.

Na chwilę obecną kontenery należą do najpowszechniej stosowanych opakowań w logistyce – mówiąc ściślej: aż 90% ładunków w ogóle jest przewożonych właśnie za ich pomocą. Jednakże są one jednocześnie zupełnym przeciwstawieństwem skrzynek w kontekście momentu powstania i lat historii, ponieważ kontenery to wynalazek stosunkowo nowy. Za początki konteneryzacji podaje się różne dany i wiąże się to wydarzenie z różnymi osobami czy firmami. Ogólnie rzecz biorąc pierwszy kontener powstał już ok. 1914 roku, choć początkowo skala ich zastosowania była naprawdę niewielka. Działania na większą skalę dopiero po połowie XX wieku. Za moment kulminacyjny tych przemian można uznać rok 1955, kiedy to Amerykanin Malcolm McLean przebudował swój okręt na kontenerowiec. Na potrzeby tego celu kupił sprzęt wart 42 miliony dolarów. Był to moment przełomowy, który rozpowszechnił kontenery. Projekt udał się niezwykle trafionym, ponieważ już po pięćdziesięciu latach kontenery stały się jednym z najpopularniejszych opakowań .

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ang. ISO) wypracowała definicję, według której kontenery to opakowania trwałe gwarantujące wielokrotny użytek tak zaprojektowane, by ułatwić przewóz ładunków jednym lub kilkoma rodzajami transportów bez konieczności przeładunku. Ponadto wyposażone są one w specjalne urządzenia, które pomagają przy przeładunku oraz stosunkowo łatwe do załadowania lub rozładowania. Ich pojemność wynosi ponad 1m3. Wyróżnia się kilka rodzajów kontenerów i są to: kontenery uniwersalne, kontenery chłodnicze, kontenery do ładunków masowych sypkich, kontenery open top (z otwieranym dachem), kontenery-cysterny, kontenery typu flatrack i kontenery platformowe. Każda grupa służby do przewozu innego rodzaju towarów, choć najczęściej stosuję się ich uniwersalny model. Poza podziałem na zastosowanie dzieli się je także pod względem rozmiarów .

Kontenery są przede wszystkim konstrukcji stalowej. Podstawą jest oczywiście dno, na którym spoczywa cały ciężar załadowanego towaru, chociaż równie ważne zadanie przypada słupkom nośnym. Podłoże jest zwykle wyłożone dyktą – bez względu na to, czy samo dno jest wykonane z drewna, czy z metalu. Słupki boczne są jednocześnie wyposażone w elementy, służące do chwytania w celu przeniesienia całego kontenera, dlatego też muszą być one wzmocnione. Obecnie zaczęto wdrażać do produkcji kontenery wykonane z tworzyw sztucznych, ponieważ te wykonane ze stali są niezwykle ciężkie, co utrudnia transport i jednocześnie zwiększa jego koszta. Mimo to rozwiązania te nie są jeszcze na tyle powszechne, by stały się typowymi .

Udostępnij: